مقدمه و هدف: براساس اطلاعات موجود در ایران  میلیون ها نفر گرفتار مراحل ضعیف تا شدید گواتر ناشی از کمبود ید هستند و از این رو مبارزه با اختلالات ناشی از کمبود ید به عنوان یک فوریت بهداشتی در کشور پذیرفته شده است. هدف از انجام این مطالعه تعیین ارتباط گواتر آندمیک و عادات تغذیه ای در دانش آموزان دبیرستان های  دولتی شهر خوی می باشد .  

روش کار : پژوهش حاضر یک بررسی تحلیلی مورد – شاهدی از نوع گذشته نگر است . جامعه پژوهش در این تحقیق به دو دسته تقسیم می شود . جامعه مورد و جامعه شاهد . جامعه مورد شامل کلیه دانش آموزان دختر مبتلا به گواتر و جامعه شاهد را کلیه دانش آموزان دختر غیر مبتلا به گواتر در دبیرستانهای دولتی شهر خوی تشکیل می داد . از بین جامعه پژوهش تعداد 120 نفر نمونه (60 نفر گروه مورد و 60 نفر گروه شاهد ) به روش نمونه گیری خوشه ای به طور تصادفی انتخاب گردید . اطلاعات در یک مرحله جمع آوری شد . ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه و فرم مشاهده بود . جهت تجزیه و تحلیل یافته ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید .

نتایج : یافته های پژوهش نشان داد با وجود اینکه درصد بیشتری از دانش آموزان گروه شاهد ( 7/41 درصد ) نسبت گروه مورد (7/31درصد ) از نمک یددار استفاده می کردند . ولی تفاوت معنی داری از نظر نوع نمک مصرفی    ( معمولی ، یددار، یا هر دو ) نداشتند . همچنین یافته ها بیانگر این واقعیت بود که دانش آموزان گروه مورد و شاهد از نظر روش نگهداری نمک یددار در منزل و چگونگی استفاده از نمک یددار   تفاوت های معنی دار آماری داشتند (05/0 P < ) . به طوری که درصد بیشتری از دانش آموزان گروه شاهد  ( 7/86 درصد) در مقایسه با گروه  مورد ( 3/68 درصد ) نمک یددار را در شرایط نامطلوب (محل مرطوب ، ‌ظرف درباز ) در منزل نگهداری می کردند همچنین درصد بیشتری از دانش آموزان گروه شاهد (7/86 درصد) در مقایسه با گروه مورد ( 3/68 درصد ) از نمک یددار هم برای پخت و هم برای نمکدان استفاده می کردند. عادات غذایی مشخص کرد که دانش آموزان در گروه مورد و شاهد از نظر میانگین مصرفی کل گوشت و جایگزین های آن، غلات ، چربی ها ،‌میوه ها و سبزیجات تفاوت معنی داری نداشتند و لیکن از نظر متوسط  مصرف ماهیانه لبنیات و آجیل تفاوت معنی داری داشتند (05/0 P < ) . در مقایسه دانش آموزان گروه مورد و شاهد از نظر متوسط مصرف ماهیانه مواد غذایی حاوی ید و گواترزا  تفاوت معنی دار آماری مشاهده شد (05/0 P < ) . هم چنین بین گواتر و متغیرهای شغل پدر و بعد خانوار در دو گروه مورد و شاهد ارتباط معنی دار مشاهده شد .

نتیجه نهائی : با توجه به نتایج پژوهش لزوم اجرای برنامه آموزشــی موثر و منظم ، جهت بهبود عادات غذایی و پیشـگـیری از بیماری ها مورد تائیـد قرار می گیرد .